Çiğ sütün hijyenik üretimi ile ilgili hazırladığımız yazı dizisinin bu ilk kısmında hayvanların barındığı alanların hijyenine, sağım alanlarına, veteriner ilaçları kullanımı ve haşere kontrolü gibi konuları inceleyeceğiz.

Hijyen Rehberi sadece işletmeyi ilgilendiren bir uygulamadır. Bununla beraber, özellikle sütçülükte nitelikli ham maddenin sağlanması hijyenik açıdan çok önemlidir. Bu nedenle işletmeler, çiğ sütün hijyeni konusunda çok duyarlı olmalıdır. 

Hayvanların barındığı yerlerin tasarımı, planlaması ve koşulları,

hayvanların sağlığını olumsuz etkilememelidir. Ahır ve ağıllar; gübre, yem kalıntıları gibi maddelerin birikmelerini engelleyecek şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmeli, hayvanda enfeksiyon riskini önleyecek şekilde temiz tutulmalı ve bakımları yapılmalıdır.

Altlık ve ahır/ağıllarda hayvanların konulduğu bölmelerin, meme

hastalıkları ve meme başı yaralanmaları riskini önleyecek şekilde

temizlik ve bakımları yapılmalıdır.

Barınaklarda yeterli havalandırma ve aydınlatma olmalıdır.

Ahır/ağıl ve buralara ekli alanlar dahil olmak üzere hayvan barınaklarının girişi, diğer hayvan türlerinin girişini engellemelidir.

İşletmede, sağlıklı hayvanlara hastalığın geçişinin engellenmesi

için bulaşıcı hastalığı olan hayvanların ayrılabileceği bir karantina ahırı bulunmalıdır.

Sağımın yapıldığı yerler, bulaşma riskini önleyecek şekilde inşa edilmelidir. 

Sağım yerlerinde, sütte bulaşmaya neden olabilecek kanatlı hayvanlar, domuz ve diğer hayvan türleri bulunmamalıdır.

Sağım yerleri kolaylıkla temizlenebilen ve dezenfekte edilebilen nitelikte zemin ve duvarlara sahip olmalıdır. 

Zeminler, sıvınların drenajını kolaylaştıracak ve atıkların uzaklaştırılmasında yeterli imkana sahip olacak şekilde inşa edilmiş olmalıdır. 

Yeterli havalandırma ve aydınlatma olmalıdır. 

Sağım ve ekipman temizliğinde kullanmak üzere yeterli ve temiz su kaynağı olmalıdır. 

Tuvalet ve gübrelikler gibi tüm bulaşan kaynaklarının ayrımı sağlanmalıdır. 

 

 

Veteriner hekim desteği mutlaka sağlanmalıdır.

Hayvan hastalıklarının önlenmesi ve hasta hayvanların veya sürünün tedavisinde kontrollü ilaç kullanımı için uygun ve yeterli önlemler alınmalı ve uygulanmalıdır. Bu konuda kayıt tutulmaldır.

Tedbirler öncelikle hastalıklarının önlenmesi için alınmalı ve bu tedbirler hastalıkların bulaşma riskinin kontrolünü de içermelidir. 

Sağlıklı hayvanların hasta hayvanlardan ayrımı sağlanmalıdır.

Şap ve Brusella gibi hastalıklardan korunmak için hayvanlara aşı yapılmalıdır. Aşı kayıtları tutulmalıdır.

Hayvanların, hayvan refahına uygun şartlarda barındırılması sağlanmalıdır.

Hayvanların, hangi hayvandan ne zaman doğduğu, kimden ne zaman alındığı gibi bilgileri içeren kayıtlar düzenli olarak tutulmalıdır.

Her bir hayvan sabit bir yöntemle tanımlanmalı, sürü, yetkili kuruma bildirilerek kayıt altına alınmalıdır. Etkili sürü yönetimi uygulamalarının yürütülebilmesi için, her bir hayvanın sağlık durumunun takip edilebildiği bir izlenebilirlik sistemi bulunmalıdır.

Sağlık durumu bilinmeyen yeni hayvanlar sürüye alınmadan önce, sağlık durumları belirlenene kadar ayrı tutulmalıdır. Bu süre boyunca hayvanların sütü, sağlıklı hayvanlardan sağılan sütle karıştırılmamalıdır. Hayvanın kabulu sırasında durumunun belirlenmesi için yapılan test sonuçları gibi konuyla ilgili bilgilerin kayıtları, çiftlik sahibi tarafından muhafaza edilmelidir. 

Meme enfeksiyonlarının önlenmesine yönelik koruyucu önlemler alınmalıdır. Bunun için:

hayvan barınaklarının yönetimi, kuru dönem ve laktasyon periyotlarının takibi sağlanmalıdır.

Hytech Slide alet, ekipman, personel gibi tüm yüzeylerden (katı/sıvı) mikrobiyolojik analiz yapmanızı sağlayan bir üründür.

Hijyen analizlerinizde Hazır besiyerlerimizi güvenle kullanabilirsiniz. 

Çiğ süt aşağıdaki sağlık koşullarına sahip olan hayvanlardan elde edilmelidir.

Genel sağlık durumunda gözle görülebilen herhangi bir hastalık, üreme sistemi salgısından kaynaklanan iltihap, ishal ve ateşle birlikte bağırsak hastalığı veya belirgin meme iltihabı göstermeyen, 

süt ile insana geçebilecek bulaşıcı hastalık belirtisi göstermeyen, 

sütün duyusal özelliklerinde anormallikler olmayan, 

sütü etkileme ihtimali olan herhangi bir meme yarası olmayan, 

insan sağlığı için tehlikeli veya tehlikeli olma ihtimali olan, süte geçebilecek maddelerle tedavi edilmemiş hayvanlardan elde edilmeli;

İnek ve manda için 3285 sayılı "Hayvan sağlığı ve zabıtası kanunu yönetmeliği"ne göre ticari sütçülük yapan işletmelerde bulunan tüberküloz ve Brusella hastalığı olmadığı resmen belirlenmiş hayvanlardan elde edilmelidir. 

 

Süte geçebilen veteriner ilaçları ile tedavi edilmiş hayvanlardan elde edilen süt, her bir veteriner ilacı için özel olarak belirlenmiş süre boyunca (atım süresi) bertaraf edilmeli, süt işleme tesisine gönderilmemelidir. 

Veteriner hekim ve /veya hayvan sahibi tarafından; ilacın miktarı, verildiği gün ve uygulanan hayvanların kimliğini içeren kayıtlar tutulmalı ve muhafaza edilmelidir. 

Haşere ilaçlarının kullanımından önce; haşere, sinek ve kemirgenlerin varlığının engellenmesi için çaba gösterilmelidir. Ahırlar ve sağım yerleri haşereleri çeken yerler olsa da, binanın haşere kontrolüne uygun inşa edilmesi, temizliği ve bakımının yapılması, dışkı atıklarının uzaklaştırılması gibi önlemler haşereleri azaltabilir. Özellikle sağım yerleri yakınında gübre birikiminin oluşmasına izin verilmemelidir. 

Hayvan yemi depoları kemirgenleri çeken yerlerdir. Bu yüzden yem depoları uygun bir yere yerleştirilmeli ve haşerelere karşı korunmanın sağlanması için yem, uygun kapalı kaplarda (konteyner) muhafaza edilmelidir. Yem depolarında gereken önlemler alınmalı, etkin haşere mücadelesi yapılmalıdır.

Fare zehri gibi kimyasal ilaç kullanmak gerektiğinde, bu ürünlerin gıda işletmelerinde kullanılabilmesi için resmi olarak onaylanmış olduğuna dikkat edilmesi ve üretici talimatına uygun olarak kullanılması gerekmektedir. 

Kimyasal haşere kontrol önlemlerine başvurmak gerektiğinde, bu ürünlerin gıda işletmelerinde kullanılabilmesi için izinli ve onaylı olduğuna dikkat edilmesi ve üretici talimatına uygun olarak kullanılması gerekmektedir. 

Haşere kontrol kimyasalları, sağım yerleri ve çevresinde bulaşmaya neden olmayacak şekilde depolanmalıdır. Bu kimyasallar yem depolarına yakın veya nemli yerlerde depolanmamalıdır. Katı kapan yemlerinin kullanımı tercih edilmelidir.

Haşere kontrol kimyasalları sağım sırasında kesinlikle uygulanmalıdır. 

Kaynak:

"Çiğ Süt Üretimi İyi Hijyen Uygulamaları Rehberi" Rehber No:6,2010