Lejyoner hastalığı nedir?
Lejyoner hastalığı, Legionella pneumophila isimli bakterinin neden olduğu nadir fakat ciddi bir akciğer enfeksiyon hastalığıdır. Klima, jakuzili havuz, havalandırma sistemleri gibi sistemlerden solunum yoluyla bulaşır. Bakteri genellikle oteller, hastaneler veya ofisler gibi toplumsal alanlarda bulunur. Lejyoner hastalığına ev ortamında yakalanma riski yok denecek kadar azdır.
Lejyoner hastalığı nedenleri nelerdir?
Etken bakteri olan Legionella genellikle göller, nehirler ve akarsular dahil tatlı su ortamlarında bulunur. Legionella ayrıca toprakta da yaşayabilir, fakat çoğu insan topraktan bakteri kapmaz. Lejyoner hastalığını ev tesisat sistemleri yoluyla kapmak mümkün olsa da, çoğu salgın otel gibi toplu yaşama dahil büyük binalarda meydana gelir. Çünkü karmaşık dağıtım sistemleri bakterilerin daha kolay çoğalıp yayılmasına izin verir.
Ilık suda kolaylıkla çoğalabilen bakteri, genellikle bir binanın kirlenmiş su dağıtım sistemi yoluyla yayılır. Fakat hastalık havada asılı duran su damlacıklarının solunması yoluyla insanlara bulaşır. Bakteri o kadar küçüktür ki, su buharı gibi küçük su damlacıklarının içine yerleşerek havaya karışabilir. Kontamine suların bulunduğu sauna, hamam veya kaplıca havuzu gibi sıcak sulardan çıkan buhar damlacıklarının solunması ile bakteri akciğerlere ulaşır. Nadiren bakteri ile kontamine suların içilmesi sırasında soluk borusuna kaçmasıyla da bulaşabilir. Kişiden kişiye yayılım söz konusu değildir. Uygun şekilde bakımı yapılmadığında lejyonella için temel üreme alanları şunları içerir:
Spa ve termal havuzlar
Havalandırma sistemleri
Manav reyonlarında bulunan sis püskürtme sistemleri
Dekoratif fıskiyeler
Otel, hastane ve bakım evlerinin su dağıtım sistemleri
Lejyoner hastalığı belirtileri nelerdir?
Lejyoner hastalığı belirtileri, genellikle lejyonella bakterisine maruz kaldıktan 2 ila 10 gün sonra ortaya çıkar. Diğer zatürre tipleri ile benzer belirtiler gösterir ve sıklıkla aşağıdaki belirti ve şikâyetlerle başlar:
Baş ağrısı
Kas ağrıları
Halsizlik
Yorgunluk
Titreme
40 santigrat derece veya daha yüksek olabilen ateş
Bazı hastalarda başlangıçta sadece kas ağrıları ve hafif bir baş ağrısı vardır. Diğer belirtiler 1-2 gün sonra ortaya çıkmaya başlar. Daha şiddetli belirtiler ortaya çıktığında, ateş yükselir, kas ağrıları genellikle daha da kötüleşir ve hastada titreme gelişir. Belirtilerin ilk ortaya çıkmasından sonraki ikinci veya üçüncü günde, aşağıdaki belirtiler eklenebilir:
Balgamlı ya da bazen kanlı öksürük
Nefes darlığı
Göğüs ağrısı
Mide bulantısı, kusma ve ishal gibi sindirim sistemi ile ilişkili belirtiler
Zihinsel karışıklık, bilinç bulanıklığı, ajitasyon gibi nörolojik değişiklikler
Lejyoner hastalığı birincil olarak akciğerleri etkilese de başka doku ve organlarda da belirti ve bulgular ortaya çıkabilir. Bazen yara enfeksiyonları gelişebilir ve kalp gibi vücudun diğer organları etkilenebilir.
Pontiak ateşi olarak bilinen hafif bir lejyoner hastalığı şekli, ateş, titreme, baş ağrısı ve kas ağrısı gibi daha hafif belirtilerle seyreder. Pontiak ateşi akciğerleri etkilemez ve belirtileri genellikle 2 ila 5 gün içinde geçer.
Lejyonella bakterisine maruz kaldığını düşünen kişiler hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmalı. Çünkü hastalığın mümkün olan en kısa sürede teşhis edilip tedaviye başlanması iyileşme sürecinin kısalmasına ve ciddi komplikasyonların önlenmesine yardımcı olabilir.
Lejyoner hastalığı için risk faktörleri nelerdir?
Lejyonella bakterisine maruz kalan herkeste hastalık görülmez. Aşağıdaki durumlarda enfeksiyonu geliştirme olasılığı daha yüksektir:
Sigara kullanımı. Sigara içmek akciğerlere zarar verir ve kişiyi her tür akciğer enfeksiyonuna daha duyarlı hale getirir.
Bağışıklık sisteminde zayıflık. Nakil sonrası organ reddini önlemek için kullanılan ilaçlar, kemoterapi gibi kanser tedavileri veya HIV gibi enfeksiyonlar bağışıklık sistemini zayıflatarak kişiyi ikincil enfeksiyonlara yatkın hale getirir.
Kronik hastalığı olanlar. Amfizem gibi kronik bir akciğerler hastalığı ya da diyabet, böbrek yetmezliği veya kanser gibi başka ciddi rahatsızlığa sahip olanlar
50 yaş ve üstü bireyler
Lejyoner hastalığı, mikropların kolayca yayılabildiği ve insanların enfeksiyona açık olduğu hastaneler ve bakım evlerinde daha sık görülen bir enfeksiyon türüdür.
Lejyoner hastalığı komplikasyonları nelerdir?
Lejyoner hastalığı, aşağıdakiler dahil, yaşamı tehdit edici bazı komplikasyonlara neden olabilir:
Solunum yetmezliği. Akciğerler vücuda yeterli miktarda oksijen sağlayamadığı veya kandaki karbondioksiti uzaklaştıramadığı zaman solunum yetmezliği görülür.
Septik şok. Kan basıncındaki ani bir düşüşün, özellikle böbrekler ve beyin gibi hayati organlara giden kan akışını azaltması sonucu meydana gelir. Kalp, pompalanan kan hacmini artırarak bu durumu telafi etmeye çalışır, ancak ekstra iş yükü kalbi zayıflatır ve sonuçta kan akışı daha da azaltır. Bu da şok tablosu gelişimiyle son bulur.
Akut böbrek yetmezliği. Bu böbreklerin işlevini yerine getirme kabiliyetindeki ani kayıptır. Böbrekler kandaki maddeleri filtreleyemez ve vücutta tehlikeli seviyelerde sıvı ve atık birikir.
Hızlı ve etkili bir şekilde tedavi edilmediğinde, özellikle bağışıklık sistemi zayıf hastalarda ölümcül olabilir.
Lejyoner hastalığından korunma yolları
Lejyoner hastalığı salgınları, su dağıtım sistemleri, havuz ve kaplıcalar gibi hastalığın yayılmasında etkili ortamların titiz bir şekilde temizlenmesi ve dezenfekte edilmesini ile önlenebilir. Enfeksiyon riskini azaltmak için kişisel olarak yapılabilecek en önemli şey sigaradan kaçınmaktır. Çünkü sigara, bakterilere maruz kalındığında hastalığın görülmesi için risk oluşturur.
Kaynak: medicalpark.com.tr