Yüksek bir randıman ancak uygun bir besleme ile birlikte, tavukların elverişli kümes içi çevre koşullarında bulundurulması halinde beklenebilir. Kümes içi çevre koşullarından da, kümes havasını etkileyen fiziksel (sıcaklık, nem, hava hareketi) ve kimyasal (havanın bileşimindeki karbondioksit ve amonyak) faktörler anlaşılmaktadır.
Kümeslerden beklenen yararı sağlayabilmek için bunların tekniğe uygun bir biçimde yapılmış olmaları ve kümeslerin yapımında iki önemli noktanın göz önünde tutulması gerekir. Bunlardan ilki maksimum verim sağlanması amacıyla, yetiştirme koşullarının op-timal ve hijyenik bir duruma getirilmesi, diğeri de maliyete etkili bir unsur olması bakımından ucuz ve sağlıklı kümeslerin yapılmasıdır.
Bunun içindir ki, modern tavuk yetiştiriciliğinin gereklerini karşılayacak kümesler, başlıca şu nitelikleri taşımalıdır:
1. İçleri kuru, güneşli ve aydınlık olmalı,
2. Hayvan sağlığına zararlı nem ve pis kokular bulunmamalı,
3. Kolayca havalandırılabilmeli,
4. Bit, pire ve tahtakurusu gibi parazitlerle, çeşitli mikropların üremelerine ve barınmalarına elverişli olmamalı,
5. İçine konacak hayvan sayısına uygun büyüklükte olmalı,
6. Dışarının soğuk veya sıcağını içeriye mümkün olduğu kadar az geçirmeli,
7. İş gücü ihtiyacım en az düzeye indirmeli,
8. Değişen pazar şartlarına göre diğer çiftlik hayvanlarının yetiştirilmesine uygun olmalı,
9. Yangın tehlikesine karşı mümkün olduğu kadar korunmuş olmalı,
10. Bina maliyeti en az düzeye indirilmelidir.
İşletmenin başarılı olabilmesi için, yukarıdaki faktörlerin en iyi biçimde kombine edilmesinde de yarar vardır. Çevre koşullarının kümeslerin yapımındaki önemi de büyüktür. Bu bakımdan bölge koşulları iyi etüt edilerek, önce kümes tipi iyi kararlaştırılmalıdır.
Tavukçuluk işletmesi kurulacak yerin seçiminde dikkat edilecek hususlar;
1. Tavuk çiftliğinin kurulacağı yer; şehir, kasaba veya satış merkezlerine yakın olmalıdır.
2. Kümesler, taban suyu yüksek olmayan, çakıllı, kumlu veya tınlı topraklar üzerinde yapılmalı, su tutma özelliği yüksek, killi topraklardan kaçınılmalıdır.
3. Kümeslerin soğuk ve sert rüzgârları almayan yerlerde kurulması, ön yüzünün güneş alması için güney veya güney - doğuya dönük olması genellikle arzu edilir.
4. Kümes yeri tespit edilirken diğer kümeslerle uzaklığına dikkat edilmelidir.
5. Kümesler yola, su ve elektriğe yakın olmalıdır.
Tavuklar üzerine etkili çevre koşulları çok çeşitlidir. Bunlardan bakım, besleme ve iklim faktörleri tavuk yetiştiriciliğinde büyük önem taşır. İklim faktörleri içinde de tavuk yetiştiriciliği bakımından en önemlileri SICAKLIK, NEM, HAVA AKIMI ve HAVANIN TEMİZLİĞİ’DİR.
Sıcaklık: Hayvanlar için yaşamaya en uygun sıcaklık sınırlarına "rahatlık bölgesi - konfor bölgesi" adı verilmektedir. Bu bölgede üretilen ve atılan ısı miktarları arasında sürekli bir denge bulunmaktadır. Sıcaklığın optimum sınırları altında veya üzerinde olması verime olumsuz etki yapmaktadır. Optimum sıcaklık sınırları arasında hayvanlardan en az yem tüketimi ile en yüksek verim elde edilir.
Bağıl Nem: Kümeslerdeki bağıl nem oranının çok yüksek veya çok düşüK olması çeşitli zararlara yol açar. Civciv büyütme kümeslerinde optimum bağıl nemin % 55 - % 70 yumurta, tavuğu kümeslerinde ise % 60 - 70 arasında olması gerekmektedir.
Çok kuru kümes havasında tozlanmalar artmakta, bunun sonucu olarak tavukların nefes boruları tahriş olmakta ve solunum yolu rahatsızlıklarının da artışı görülmektedir. Nemli hava şartlarında kuru hava şartlarına göre yem tüketiminin bir miktar artış tespit edilmiştir.
Hava Hızı: Kümeslerde doğal hava hızı iç ve dış hava arasındaki sıcaklık, havanın giriş ve çıkış delikleri arasındaki yükseklik farkına, rüzgarın durumuna, mekanik havalandırmada ise fan kapasitesine ve hava giriş delikleri alanına başlıdır. Kümes içindeki hava hızının tavuklara olumsuz etki yapmaması için belli sınırların üzerine çıkılmamalıdır. Bu da kümes içerisindeki sıcaklık ve nem değerlerine başlıdır.
1. Kümeslerde Gerekli Hava Miktarı: Kümesler içindeki fazla ısının, nemin ve kirli havanın dışarıya atılabilmesi için yeterli havalandırma sağlanmalıdır. Tavan veya çatıdan başlayan hava çekiş bacası, taban veya tabana yakın yerden başlayan hava çekiş bacasına göre kümesi daha çabuk serinletir.
Civciv kümeslerinde gerekli hava miktarı bir civciv için 0.83 m-Vsaat olmalıdır. Bu değer l kg canlı ağırlık için 3.6-4 m3/saat arasında değişebilir.
Tavuk kümeslerinde beher kg canlı ağırlık için değiştirilmesi gereken hava miktarı kış mevsimi için minimum olarak 0.48-1.4 mVsaat, yaz mevsimi için 3.6 -1 m3/saattir.
2. Aydınlatma: Kümeslerde istenilen sağlık şartlarını sağlamak ve üretimi artırmak için yeterli olmalıdır. Kümeslerde yeterli aydınlatmanın sağlanabilmesi için gerekli pencere alanının taban alanına oranı 1/15-1/20 arasında olmalıdır.
Karbondioksit ve Amonyak: Kümes havasının kalitesi üzerine karbondioksit (CO2) ve amonyak (NH3) oranları da önemli derecede etki yapmaktadır. Tavuklar kümes havasını devamlı olarak soluduklarından oksijen oranı azalmakta, karbondioksit oranı ise artmaktadır. Altlık ve gübreden çıkan amonyak gazı iyi havalandırılmayan kümeslerde tavuklar için zararlı olmaktadır.
Kümeslerdeki NH3 oranının % 0.003'ün üzerine çıkmaması gerekmektedir. Bu oran % 0.005 olduşunda civcivlerin gözlerinde ve solunuma yollarında tahrişler olmaktadır. C02 oranı ise % 0.3-0.35'in üzerine çıkmaması gerekmektedir.
Kaynak: 1
Türkiye'de
artık tavuklar ; verimi ve kalitesi Avrupa Standartlarında yüksek ve
üst düzeyde olacak. İspanya DOMCA firmasının geliştirdiği bitkisel ve
doğal Broyler Tavuklarda GARLICON ürününü incelemek için TIKLAYINIZ..