Reçel Üretimi
Türk Standartları tanımına göre ise reçel; reçel yapmaya
elverişli olgunlukta, sağlam, yıkanmış, sapları ve varsa çanak yapraklan
ayıklanmış, gerektiğinde çekirdekleri çıkarılmış bütün, yarım veya daha küçük
parçalar hâlindeki taze veya çeşitli metodlarla muhafaza edilmiş meyve ve
sebzelerin yardımcı maddelerle (sakaroz ve katkı maddeleri) ısıl işlem
uygulanarak yeterli kıvama getirilmiş hâlidir.
Geleneksel Reçel
: Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği'ne göre geleneksel reçel; şekerler ve
meyvelerin belirli kıvama getirilmiş karışımıdır
Ekstra Geleneksel
Reçel : Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği' ne göre ekstra geleneksel reçel;
şekerler ve meyvelerin belirli kıvama getirilmiş karışımıdır. Geleneksel
reçelden farkı içeriğindeki meyve yoğunluğunun daha fazla olmasıdır.
Diyabetik Reçeller:
2 çeşittir;
Sorbitole dayalı
reçel ve marmelat: Şeker oranı düşük olan sorbitol çoğu meyvede doğal hâlde
az miktarda bulunan bir şeker alkoldür. Yaklaşık olarak sakkarozun yarısına
yakın tatlılıkta olduğundan diyabetlik reçellerin yapımında kullanılmaktadır.
Düşük oranda şeker
içeren normal ürünler: Bu ürünler diğer reçel vb. ürünlere benzemelerine
rağmen yaklaşık %20–25 ve daha düşük oranda şeker içerdiklerinden diyabetlik
ürünler olarak piyasada satılmaktadır.
Reçel Üretiminde
Kullanılan Maddeler
Meyveler (Yumuşak çekirdekli meyveler, sert çekirdekli
meyveler, vişne ve kiraz çeşitleri, üzümsü meyveler, kuru meyveler), Sebzeler, Çiçek-Kabuk
vs.
Ham Maddelerin
Hazırlanması
Üretimde kullanılacak sebze ve meyvelerin kullanım amacına
uygun dönemde hasat edilmesi önemli bir detaydır. Sezon dışında üretimi
yapılacak meyveler ise bol olduğu dönemde bazı ön işlemlerden geçirildikten
sonra çeşitli yöntemler ile muhafaza edilerek saklanır ve gerektiğinde
kullanılırlar. Kullanılan muhafaza yöntemleri şunlardır: Dondurarak muhafaza,
ısı uygulayarak muhafaza, koruyucu maddelerle muhafaza.
Yardımcı Maddelerin
Hazırlanması
Pektin : Jel
oluşturma özelliğinden dolayı pektin reçel marmelat teknolojisinde önemlidir.
Kullanılan pektinin miktarı ve niteliği, Ortamın pH derecesi, Şeker
konsantrasyonu (ortamın kuru madde konsantrasyonu) pektin jeli oluşturmada çok
önemlidir.
Asit : Jel
oluşumu için gerekli olan bir diğer madde asittir. Asit tüzük ve kanunların
izin verdiği oranlarda kullanılabilir. Genellikle reçel üretiminde sitrik asit
tercih edilmektedir. Üretimde asit, ürüne genellikle çözelti olarak ilave
edilmektedir. Çözelti olarak katılacağı zaman bire bir olarak su ile asit
karıştırılarak eritilir. Pişirme esnasında asit ve pektinin birbirinden olumsuz
etkilenmemesi için asidin ürüne olabildiğince geç eklenmesi sağlanmalıdır.
Glikoz Şurubu :
Üründe şekerlenmeyi önlemek ve tat dengesini iyileştirmek amacıyla ilave
edilebilir. Piyasada hazır şurup olarak bulunan glikoz şurubu reçel üretiminde
direkt olarak ya da şekerle birlikte çözelti olarak katılabilir.
Şeker : Reçel vb.
ürünlerde kullanılacak şeker miktarı meyvenin cinsine, olgunluğuna ve tatlılık
derecesine göre değişebilir. Şeker kullanımının reçel vb. ürünlerde sağlayacağı
faydalar; kuru madde miktarını arttırır, ürünün rengi ve aromasını geliştirir,
ürünün mikrobiyolojik yolla bozulmasına karşı direnç kazandırır. Üretimde
kristalize şeker, invert şeker ve glikoz şurubu kullanılabilmektedir.
Diğer Maddeler :
Bazen renk maddeleri, jelleştiriciler, asit, aroma ve lezzet katan maddeler de
kullanılabilmektedir.
Ön İşlemler
Yıkama, Ayıklama, Sap Alma ve Sınıflandırma, Kabuk Soyma,
Çekirdek Çıkarma, Doğrama.
Pişirme Yöntemleri ve
Araçları
Açık kazanda ve vakum altında olmak üzere iki yöntemde
yapılmaktadır. Genellikle reçel üretiminde vakum altında pişirme yöntemi tercih
edilmelidir.
Açık Kazanda Pişirme
Pişirme kazanına kullanılacak meyvenin ya da pulpun tamamı ile, reçetede
belirtilen su miktarı ve kullanılacak şekerin yarısı konularak pişirmeye
başlanır. Sürekli karıştırma yapılır, kaynama başladıktan 3–4 dakika sonra
kalan şeker ilave edilir. İstenilen kuru madde miktarına ulaşılıncaya kadar
kaynatma işlemine devam edilir. Kuru madde miktarı ölçülmeli, değerler %
67-68’i geçmemelidir. Arzu edilen kuru madde miktarına ulaşılınca reçeteye
uygun olarak jel oluşumu için önce pektin sonra asit çözeltileri ilavesi
yapılır. Reçetede varsa aroma ve doğal boyalar da katılabilir. İstenen kuru
madde içeriğine ulaşan karışımdan buhar kesilir ve ürünün hemen soğutulması
sağlanır. Ürün 103–106°C civarında olduğundan dolum sıcaklığı olan 85–88°C ye
gelmesi için soğutulmalıdır. Soğutulan reçel karışımı ambalajlanır.
Vakum Altında Pişirme
Ön karıştırma kazanında meyve, şeker ve su karıştırılarak
şekerin tamamen erimesi sağlanır ve 60-65°C' ye kadar ısıtılır. Üretimde şurup
kullanıldığında ön tanka gerek duyulmaz. 60–65 °C' ye kadar ısıtılan karışım
vakum kazanına çekilerek burada 650-675 mm Hg vakum altında 60 °C civarında son
kuru madde içeriğine kadar pişirilir. Pişirme sonunda vakum kaldırılarak ürün
son pişirme tankına alınır. Vakum kazanı son pişirme tankı olarak da
kullanılabilmektedir. Ancak vakum kazanını işgal etmemek için işletmeler son
pişirme tankı kullanmaktadırlar. Refraktometre ile kuru madde miktarı ölçülmeli,
değerler % 67–68' i geçmemelidir. Ürün son pişirme kazanında 85–88 °C' ye kadar
ısıtılırken jel oluşumu için pektin ve asit çözeltileri karıştırılarak ilave
edilir.
Reçelin
Mikrobiyolojik Yolla Bozulması
Üründe küflenme veya fermantasyon oluşumu görülebilir.
Mikrobiyolojik yolla ürünün bozulma nedenleri şunlar olabilir: Kuru madde
miktarının olması gerekenden az olması (kuru madde miktarı emniyet sınırları
içinde tutulmalıdır), Düşük sıcaklık derecesinde yapılan dolum ile ürünün
enfekte olması (dolum uygun şartlarda ve sıcaklıkta yapılmalıdır), Meyvenin
küflü ya da mayalı olması (ön ısıtma ile kısmi pastörizasyon yapılmalıdır),
Kavanoz ağız hatalarının olması (kavanozlar kontrol edilmelidir), Deforme olmuş
kapakların kullanılması (plastik kapaktan metale geçilmelidir), Herhangi bir nedenle
bulaşmanın olmasıdır (hijyen ve temizliğe dikkat edilmelidir).
Reçel, marmelat ve püreler
|
Maya ve küf
|
5
|
2
|
102
|
103
|
Türk Gıda Kodeksi'nde Reçel için belirtilen mikrobiyolojik
analizler küf-ve mayadır. Bu analiz için limitler 102 ve 103 olarak belirtilmiştir.
Reçel üretiminde ürününüzün raf ömrünü uzatmak için tamamen
bitkisel özütlerden üretilmiş olan DiaNatura
Base'i rahatlıkla kullanabilirsiniz. Hytech
Slide ile ortam ve personeldeki hijyen analizlerinizi gerçekleştirebilir,
üretim alanınızın giriş ve çıkışlarına koyacağınız Hypass (Antimikrobiyal Dezenfektanlı Paspas) ile kontaminasyon
riskini büyük ölçüde azaltırsınız.