Tereyağının içeriğinde başka türden yağ olup , olmadığını
belirlemek için Reichert-Meissl sayısı hesaplanmalıdır
Reichert-meissl
sayısı, 5 g yağdaki asitliğin nötralizasyonu için gerekli olan 0,1 N NaOH
çözeltisinin mL olarak miktarı olup, tereyağının sabunlaştırılmasından sonra,
süt yağları için karakteristik olan düşük moleküllü yağ asitlerinin su
buharıyla uçurularak damıtılması ve damıtma ürününün bir toplama kabında
toplanarak ayarlı bir alkali çözeltisi ile titre edilmesi esasına dayanır.
Gerekli Malzemeler
Genel laboratuvar cihaz ve malzemeleri
Hassas laboratuvar terazisi
110 mL işaretli balon joje
Damıtma cihazı ( polenske cihazı)
Süzgeç kağıdı ( Whatman 4 veya Whatman 41 )
Kimyasallar
1 N Sülfürik asit
Gliserin d= 1,26
% 50 lik Sodyum hidroksit çözeltisi
Fenol ftalein indikatörü
0,1 N Sodyum hidroksit çözeltisi
Analiz
Eritilip süzülerek suyundan ve tortusundan ayrılmış tereyağı
örneğinden 5 ± 0,01 g , 300 mL lik dibi düz damıtma balonuna tartılır. Üzerine
20 g gliserin ve 2 mL % 50 lik NaOH eklenir. Balon içindekiler hafif alevde
gezdirilerek ve çalkalanarak sabunlaştırılır. Köpükler yok olup sıvı berraklaşarak
limon sarısı renk alınca ısıtmaya son verilir. Balon bir asbest üzerine konarak
ağzı kapalı halde 90 C ye kadar soğumaya
bırakılır. Üzerine en az 15 dakika kaynatılıp , yaklaşık 90 C ye soğutulan damıtık sudan 90 mL eklenir ve
karıştırılır.
(Sabun çözeltisi berrak ve açık sarı renkte olmalıdır.
Sabun çözeltisinin bulanıklığı , sabunlaştırmanın yetersizliğini , koyu renkli
olması ise yüksek derecede ısıtıldığını gösterir ve her iki halde de deney
tekrarlanmalıdır.) Polenske damıtma cihazının destilat toplama kısmına 110 mL
de işaret çizgisi bulunan ölçülü balon yerleştirilerek soğutma suyu açılır.
Sabun çözeltisi üzerine , kaynamayı kolaylaştırmak için 0,6 - 0,7 g toz sünger
taşı konur . 50 mL 1 N H2SO4 eklenir ve hemen özel damıtma cihazına yerleştirilerek
19-21 dakikada 110 mL destilat toplanacak şekilde kaynaması sağlanarak damıtma
yapılır. Soğutma suyu damıtma ürünü 20±1 o C de alınacak şekilde
ayarlanmalıdır.
Destilat 110 mL ye yaklaşınca ısıtma işlemine son verilir ve
son gelen damlacıklarla 110 mL işaret çizgisine tamamlanır. Balonun ağzı
kapatılıp 20 o C deki su banyosuna , 110 mL işaret çizgisi su içinde kalacak
şekilde yerleştirilir ve bu sıcaklıkta 10 - 15 dakika tutulur. Süre sonunda
seviye düşmüşse saf su ile 110 mL çizgisine tamamlanır.
Destilat Whatman 4 veya Whatman 41 süzgeç kağıdından 100 mL
lik bir ölçülü balona süzülür. ( süzüntü berrak değilse süzme işlemi
tekrarlanır ). Süzüntüden 100 mL alınarak fenol ftalein yanında 0,1 N NaOH ile
titre edilir. Bir de yağ kullanmadan tanık deney yapılır ve tanık deney
sonundaki sarfiyat toplam sarfiyattan çıkarılır. Tanık deney için 0,5 mL den
fazla harcama olmamalıdır. Aksi halde cihaz ve reaktifler gözden
geçirlimelidir.)
Hesaplama
RM Sayısı = ( V1 - V0 ) x N x f x 11
V1: Deneyde harcanan NaOH çözeltisi hacmi , mL
V0: Tanık deneyde harcanan NaOH çözeltisi hacmi , mL
N : Titrasyonda kullanılan NaOH çözeltisinin normalitesi
f: Titrasyonda kullanılan NaOH çözeltisinin faktörü
Süt yağının RM sayısı 23 ile 33 arasında değişir.
Kahvaltılık ve mutfak tereyağlarında bu değerin 24ün altında bulunması
tereyağının çeşitli yağlarla katkılı olduğunun göstergesidir.
TS 1331 Standardı halen geçerliliğini korumaktadır.
Kaynak: TS
1331 / Nisan 1995