Genel özellikleri
Ciguatera, yarı tropik veya tropik deniz yüzgeçli balıklarının tüketilmesi ile sonuçlanan, insan zehirlenmesidir. Bu tür balıklar toksinleri diyetleri ile alırlar ve vücutlarında doğal olarak birikmiş olur. Bu toksinler, ciguatera'ya özgü olan ekvatora yakın olan bölgelerde, birkaç tür dinoflagellate (deniz yosunu) tarafından üretilirler.
Hastalık belirtileri
Ciguatera'nın İnsanlarda kendini göstermesi gastrointestinal, nörolojik ve kardiyovasküler bozukluklar olarak ortaya çıkar. Semptomlar bu genel kategoriler arasında ve zehirli balığın coğrafi kaynağına göre değişir.
Zehirlenmenin başlangıç belirtileri zehirli balığın tüketimini takip eden altı saat içinde meydana gelir ve bu belirtiler uyuşukluk ve ürperme (parestezi) ki daha sonra bunlar ellere ve ayaklara yayılır, bulantı, kusma ve ishaldir. Nörolojik belirtiler şiddetli parestezi, artralji, kas ağrısı, baş ağrısı, ve sıcaklık uçlarına akut hassaslık, baş dönmesi ve yere yatıracak derecede kaslarda zayıflıktır. Kardiyovasküler belirtiler aritmi, bradikardi veya taşikardi ve düşük kan basıncıdır.
Ciguatera zehirlenmesi genellikle kendi kendini sınırlar ve zehirleme belirtileri başlangıçtan birkaç gün içerisinde genellikle kaybolur. Fakat ciddi durumlarda nörolojik semptomların haftalar ve aylar sürdüğü de bilinmektedir. Birkaç durumda ise nörolojik semptomlar birkaç yıl devam etmiştir ve diğer durumlarda iyileşmiş hastalarda nörolojik semptomların, iyileşmeden aylar veya yıllar sonra nüksettiği gözlemlenmiştir. Bu tür tekrar nüksetme durumları genelde beslenme alışkanlıklarındaki değişiklik veya alkol tüketimi ile alakalıdır.
Solunum ve kardiyovasküler bozukluklarla sonuçlanan ölüm vakaları azdır.
Teşhis
Şu anda, insanlarda ciguatera teşhisi için herhangi bir klinik test prosedürü bulunmamaktadır. Teşhis, genellikle semptomlar ve yakın zamandaki beslenme geçmişi baz alınarak yapılmaktadır.
Genel tıbbi toplumda bu hastalık ancak son zamanlarda bilinmeye başlanmıştır, bununla ilgili görüş hastalığın genelde öldürücü olmayan doğası ve kısa sürmesi sebebiyle çoğunlukla vakaların kayıt altına girmemesidir.
İlgili gıdalar
Ciguatera balık zehirlenmesi genelde yüzgeçli balıklardan bulaşmaktadır, bu balıklar arasında hani balığı, baracuda, kapan balığı, jack balığı, uskumru ve çotira yer alır. Diğer birçok sıcak su balığı bünyesinde ciguatera toksinini bulundurmaktadır. Belirtilen türlerdeki ve bölgelerdeki bütün balıklar toksik değildir.
Önleme
Bu zehirlenmeden uzak durmanın tek yolu bu tür tropik deniz balık türlerini tüketmemektir.
Risk altındakiler
Ciguatera toksinine karşı bütün kişilerin hassas olduğuna inanılmaktadır. Tropik/yarı tropik bölgelerde yaşayan kişiler toksik balıklara daha sık maruz kaldıklarından dolayı daha çok etkilenirler. Bununla beraber, deniz mahsullerinin uluslararası taşınmasının artması sonucunda kişi başına düşen balık ürünü tüketimi artmıştır ve böylelikle insan zehirlenmesindeki coğrafi aralık genişlemiştir.
Kaynaklar:
The bad bug book : https://www.cfsan.fda.gov/~mow/intro.html