Şeker, günlük hayatımızda tüketmekten keyif aldığımız hemen her gıdanın içerisinde doğal veya yapay olarak bulunmaktadır. İnsan vücudunun temel ihtiyaçlarından karbonhidratların sağlanabilmesi için şeker tüketimi gerekmektedir.
Metabolizmanın işleyişinde karbonhidratlar, vücudun enerji kaynakları arasında ilk sıradadır. Şekerler, verdikleri güzel tat sayesinde, insanların en çok severek tükettikleri gıdalarda kullanılmaktadır. Tüm besin maddelerinde olduğu gibi, şekerleri de kararında tüketmek önemlidir. Aşırı veya gereğinden az şeker tüketimi, metabolik ve sistemik rahatsızlıklara yol açabilir.
Doğal olarak tükettiğimiz pek çok gıdanın, sebze ve meyvelerin içerisinde belli miktarlarda şeker bulunmaktadır. Yine endüstriyel olarak üretilen gıdaların da bir çoğunun içerisine şeker katılmaktadır.
Günümüzde hazır gıda tüketiminin artması ve yoğun şehir temposundan dolayı insanların pratik ve çabuk hazırlanan gıdaları tercih etmeleri sonucunda, yapay şeker tüketimi, doğal şeker tüketiminin oldukça önüne geçmiştir ve bu durum, sağlık için riskli durumlar oluşturabilmektedir.
Sağlıklı beslenme adına yapılan çalışmaların büyük bir kısmını sağlıklı şeker türlerinin tüketilmesi veya doğal veya doğala yakın şekerlerin elde edilerek kullanılması oluşturmaktadır. Çünkü günlük hayatımızda tükettiğimiz çaydan, kek, kurabiye vs atıştırmalıklardan zeytinyağlı yemeklere kadar hemen her türlü gıdanın içerisinde şeker bulunmaktadır.
Doğal ve yapay şeker türleri oldukça çeşitlidir. Sağlıklı gıda tüketimi adına, doğal şekerlerin de endüstriyel olarak eldesi ve insanların kolay ulaşabildikleri ürünler haline getirilmesi için doğal şeker kaynakları araştırılmış; bu şekerler ve bu şekerler ile üretilen ürünler, market raflarındaki yerlerini almaya başlamıştır.
Herkesin bildiği ve en sık kullanılan yapay şeker türü, beyaz şeker olarak adlandırılan ve bir takım rafinasyon işlemlerinden geçirildikten sonra tüketime sunulan şekerdir. Bu şekeri hepimiz yıllardır sofralarımızda bulunduruyoruz.
Beyaz şekerin sağlık açısından risklerinin arastırılması sonucunda, alternatif olarak kullanılmaya başlanan, beyaz şekerden daha sağlıklı olan bazı şeker türleri bulunmaktadır.
Bu türlere örnek vermek gerekirse:
Esmer şeker: Besin değeri beyaz şekerden daha zengin olup, kalori açısından büyük bir farkı yoktur. Güzel ve hafif karamelize bir tadı vardır.
Splenda: Sukrozdan elde edilir. Şekerden yaklaşık on kat daha az kalori içerdiği iddia edilmektedir.
Stevia: Brezilya’da yüzyıllardır kullanılmaktadır. Tamamen doğal ve lif yapılı bir besin maddesidir. Sıfır kalori içermesi ve kan dolaşımını düzenleyici özelliği sayesinde, sağlıklı yaşam eğilimleri doğrultusunda, tüm dünyada tanınmaya başlamıştır.
Agava: Beyaz şekerden daha tatlı olup, içerdiği kalori miktarı daha düşük. Agava şurubu kana yavaş karışması dolayısıyla, şeker hastaları için tavsiye ediliyor. İşenmiş olmasına rağmen doğal bir ürün.
Ülkemizde sağlıklı yaşam adına beyaz şekere karşı en çok tercih edilen esmer şekeri biraz daha yakından tanıyalım:
Esmer şeker, beyaz kristal şekerin ön işlemlerden geçirilmiş ve gıda saflığına ulaştırılmış bir miktar şeker kamışı melasıyla karıştırılarak elde edilmektedir. Rafine edilmediği için glisemik indeksi beyaz şekere oranlar daha düşük; yine de sıralamada, beyaz şekerin hemen ardında, ikinci sırada gelmekte.Adı ise, şekerin kahverengi görüntüsünden geliyor.
Esmer şeker,üretim şekline ve renk koyuluğuna gruplandırılmaktadır.
Açık esmer şeker %3.5 oranında melas içerir.
Koyu esmer şeker %6.5 oranında melas içerir.
Esmer şekerin birkaç çeşidi vardır:
Doğal esmer şeker: Şeker kamışı ya da şeker pancarının ikinci şurubundan tamamen doğal olarak elde edilir. Ham kahverengi şekerdir. Fazla melas içermesi sebebiyle, mineral içeriği de daha zengindir.
Esmer kırık şeker: Beyaz kırık şekerin kristalize olma yöntemi kullanılır. Farkı, sıcak şurup konsantresinin daha önce karamelleştirilmesi ile esmer renk elde edilmesidir.
Esmer şeker kamışı şekeri: İşlenmemiş kristalize esmer şeker doğrudan şeker kamışı suyundan üretilir. Bu şeker genellikle, egzotik mutfaklarda kullanılmaktadır.
Esmer şeker, beyaz şekere oranla daha yüksek nem tutma kapasitesine sahip, yani daha higroskopiktir. Bu da, esmer şekerin topaklanma ihtimalini arttırır.
Esmer şekerin parçaçık büyüklüğü değişiklik gösterebilmekle birlikte, genel olarak beyaz şekerden daha küçüktür.
Beyaz şekerin protein oranı 0 olup, bu oran esmer şekerde 0,3gr’dır.
Esmer ve beyaz şeker arasında kalori farkı çok büyük değildir. 100 gram beyaz şekerde 396 kalori bulunurken, 100 gram esmer şekerde 373 kalori bulunur. Bu konuda dikkat edilemsi gereken bir konu vardır. Esmer şeker, beyaz şekere göre daha fazla sıkıştırılabilmektedir; yani aynı hacimdeki esmer şeker, beyaz şekere oranla daha fazla kalori içerebilmektedir. Bu sebeple, esmer şker kullanımı konusunda da en az beyaz şeker kadar dikkatli olunmalıdır.
Beyaz şekerde vitamin ve mineral bulunmamaktadır. Esmer şekerde ise, eser miktarda da olsa vitamin ve minerallae bulunur. Esmer şekerde beyaz şekerden farklı olarak minerllarden Potasyum, Kalsiyum, Magnezyum, Fosfor, Sodyum ve Demir'in yanında B12 Vitamini, Niasin, Pantoteink Asit ve Kolin bulunmaktadır. Bulunan miktarlar çok az da olsa, günlük, haftalık, aylık vb şeker tüketimi miktarları göz önüne alındığında, esmer şeker, sağlıklı beslenme adına hatırı sayılır bir destek sağlayabilmektedir.
Beyaz şeker, esmer şeker, doğal veya yapay şeker ve tatlandırıcıları, her yaştan insanların dikkatli tüketmeleri gerekmektedir. Şeker, aşırı tüketimi halinde, başlı başına bir hastalık kaynağı olabilirken, özellikle bazı kronik rahatsızlıkları olan bireylerde, negatif etkiler doğurabilirler.
Şeker ve şekerli gıdaların tüketimi; çağımızın en büyük sağlık problemlerinden olan obezitenin de başlıca sebeplerindendir. Tüm gıdaların olduğu gibi şeker ve şekerli ürünlerin de, vücudun ihtiyacını karşılamaya yeter miktarda tüketilmesi, vücudumuzu pek çok hastalıktan, obeziteden ve sağlıksız bir gelecekten koruyacaktır.
Hijyen analizlerinizi yapmak için tüm yüzeylerde kullanabileceğiniz Hytech Slide ürününü öneriyoruz.