Hayatın pek çok alanında görülebilen biyofilmler, gıda sanayisini ilgilendiren en önemli sorunlardan biridir.

 

Biyofilmler, bir yüzeye yapışarak kendi ürettikleri polimerik yapıda jelsi bir tabaka içinde yaşayan mikroorganizmaların oluşturduğu topluluk olarak tanımlanabilir. Bu jelsi tabaka polisakkarit bazlı bir ağ yapısıdır.

 

Uygun koşullar oluştuğunda mikroorganizmalar tarafından biyofilm oluşturulabilir. Biyofilm oluşumu ve bakterilerin yüzeylere bağlanma düzeyi, ortamın pH'sı ve sıcaklığı, bakteri türü, bakteri hücre duvarının yapısı, bakteri sayısı, bağlandığı yüzeyin özelliği, hücre hareketliliği, ortamdaki besin maddeleri içeriği ve miktarı, iyon konsantrasyonu gibi birçok faktör ile değişebilmektedir. Bazı bakteriler biyofilm oluştumak için yüksek eğilime sahiptir: Pseudomonas, Enterobacter, Flavobacterium, Alcaligenes, Staphylococcus ve Bacillus'dur.

 

 

 

 

Mikrobiyel biyofilmlerin aletlerin üzerinde oluşturduğu hasarlar, ürün kontaminasyonları, enerji kayıpları ve neden oldukları enfeksiyon hastalıkları büyük maddi kayıplara yol açmaktadır. 1930'lu yıllardan bugüne kadar yoğun bir şekilde araştırılan biyofilm tabakası, endüstriyel/evsel su arıtma sistemlerinde, ısı değiştiricilerde, su ileten borularda, depolama, işleme ve dağıtım tesislerinde istenmeyen tortu ve tabakalaşmalara yol açar.

 

Süt ve diğer gıda sanayilerinde  biyofilm oluşumu, ısının yüzeyden akışını geciktirmesi, yüzeydeki sıvının sürtünme direncinin artması ve yüzeydeki kimyasal sürtünme oranının artması gibi ciddi sorunlara sebep olur.

 

Boru hatlarında oluşan biyofilm, borudaki akışın azalmasına sebep olur.

 

Biyofilmler bakterileri nem, ısı ve pH değişiklikleri gibi çevresel koşullardaki değişimlerin ve UV ışığa maruz kalmanın doğuracağı zararlardan korur. Besinlerin depolanmasının ve atıkların uzaklaştırılmasının kolaylaşması da biyofilmin bakteride yarattığı avantajlardandır.

 

 

Biyofilm oluşumunun kontrolü ve engellenmesinde ilk aşama biyofilm oluşmadan gerekli tedbirlerin alınmasıdır. İşletmelerde, belirli aralıklarda işletmeye uygun ve etkili bir temizlik işlemiyle mikroorganizmaların tutunabileceği organik maddeler uzaklaştırılmalı ve bunu etkili bir dezenfeksiyon uygulaması izlemelidir. Gıda işletmelerinin büyük bir kısmında temizlik sırasında biyofilmin uzaklaştırılması için yüzeye mekanik kuvvet uygulanmaktadır. Mekanik işlemler sırasında yer alan otomatik fırça veya yüksek basınçla temizlik yapılması önerilir.

 

Gıda işletmelerinde temizlik aşamalarında meydana gelen eksiklikler herhangi bir yüzeyde kolaylıkla biyofilm oluşmasına sebep olmaktadır. Biyofilm oluşumunu engellemenin mümkün olmadığı, bakterilerin biyofilm yapısı içinde genetik değişimlere uğrayabileceği düşünüldüğünde, gıda işletmelerinde HACCP kriterlerinin çok iyi belirlenmesi gerekmektedir. Konu ile ilgili günümüze kadar birçok araştırma yapılmakla birlikte, özellikle biyofilm oluşumunun engellenmesiyle ilgili yeni teknolojik gelişmeler konunun önemini ve güncelliğini korumaktadır.

 

Sadece DiaTek tarafından satışa sunulan Clean Test (Organik Kirlilik Tespit Kiti) ile yapılan temizliğin etkinliği hızlıca ölçülebilir. Ortamda organik madde varlığı pratik bir analizle gözlemleneceğinden biyofilm oluşumu büyük ölçüde engellenmiş olur. (Ürün hakkında bilgi için TIKLAYINIZ. )