Süttozu nedir?
Yağlı, yağı kısmen veya tamamen alınmış sütten, kremadan
veya bu ürünlerin karışımından suyun doğrudan uzaklaştırılması ile elde edilen
ve son üründe nem içeriğinin ağırlıkça en fazla % 5 oranında olduğu katı ürünü
"süttozu" olarak tanımlanmaktadır.
Süttozunun bilinen tarihçesi Orta Çağa uzanmaktadır.
Venedikli seyyah Marco Polo, Moğolların sütü kaynatıp, kremasını aldıktan sonra
geri kalan kısmını da güneşte kuruttuklarını kayıtlara geçirmiştir.
Süt pek çok nedenlerle kısa sürede bozulan bir gıdadır. Onu uzun
süre dayanıklı ve daha sonra tükeilebilecek hâle getirmenin yolu kurutmadır.
Günümüzde kullanılan modern kurutma teknikleri ile süt, besin değerinde
herhangi bir kayıp olmaksızın toz haline dönüştürülebilmektedir. Yani tozdan
tekrar yapılan süt aynı besin değerine sahiptir. Ancak enerji tüketiminin ve
dolayısıyla enerji maliyetinin yüksek olması kurutmanın bir dezavantajıdır.
Süttozu Üretiminin
Amacı
Sütün dayanıklılığını artırmaktır. Süt uygun şartlarda ancak
iki üç gün bekletilebilir, süttozunun ise dayanıklılık süresi (uygun ambalaj ve
depolama şartlarında) altı ay ile bir yıl arasında değişmektedir. Süt üretiminin bol olduğu dönemlerde süt
verimini ve kalitesini korumaktır.
Sütü ham madde olarak kullanan sektörlerin her mevsim yeterli miktarda süt ya
da süttozu ihtiyacını karşılamak,
Çikolata sanayisi gibi sütü, süt olarak kullanamayan sektörlerin ihtiyacını
karşılamaktır.
Süttozu Yapılacak
Sütün Özellikleri
Sütte soda vb. gibi asitlik düzenleyiciler
bulunmamalıdır.
Sütün asitliği 6-6,8 SH ve 6,65- 6,75 pH arasında olmalıdır.
Sütün toplam kuru madde içeriği minimum % 12-12,5 olmalıdır.
Sütün bakteri yükü düşük olmalıdır.
Antibiyotik içermemelidir. Antibiyotik varlığı yoğurt üretimi sırasında sorun
teşkil edebilmektedir. Ayrıca süttozu çocuk mamalarının üretiminde de
kullanıldığından bu konuya dikkat edilmelidir.
Çiğ süt, uygun koşullarda muhafaza edilmesi kaydıyla 48 saatten daha eski
olmamalıdır.
Yağlı süttozu üretimi yapılacaksa sütün yağ oranı süttozunda % 26 yağ içeriği
sağlayabilecek miktarda olmalıdır.
Sütte kuru madde dışında kalan miktar sudur. Toplam kuru
maddeyi % 12 olarak kabul edersek % 88’i sudur. Evaporasyon işlemi, su
miktarını azaltarak kuru madde miktarını % 25-50’ye kadar yükseltme esasına
dayanır.
İşlem yapılacak olan süt, üretim hattına alınır.
Separatörler aracılığıyla krema yapılacak kısım sütten ayrılır. Temizlenir,
pastörizasyon yapılır. Yağ standardizasyonu uygulanır. Evaporatörler ile
koyulaştırılır. Homojenizasyon yapılır.
İçeriğindeki su buharlaştırarak kurutulur. Oluşan süttozu paketlenir ve
depolanır.
Süttozunda mezofilik aerobik bakteri, koliform,
Staphylococcus aureus ve Salmonella analizleri yapılabilir. Limitleri aşağıdaki
tabloda belirtilmiştir.
Kaynak: https://megep.meb.gov.tr/