Bacillus cereus gram pozitif ve spor oluşturan gıda zehirlenme etkeni bakteriler arasında yer almaktadır. Sporlar ısıl işleme oldukça dirençlidir. Emetik ve diyaretik tipte olmak üzere iki ayrı enterotoksin üretir. Doğada yaygın olarak bulunur. Toprak kökenli olması nedeniyle tarla ve bahçe ürünlerinde, sporları sebebiyle ise et ve süt ürünlerinde bulunabilir. Özellikle uzun ömürlü sütlerde ekonomik kayıplara neden olur. B.cereus zehirlenmeleri, genellikle tüketilmeden önce yeteri kadar soğutulmamış gıdalarda görülür.
B. cereus izolasyonunda genellikle doğrudan ekim yöntemi ve selektif agar besiyerleri kullanılırken, biyokimyasal yöntemler ile doğrulanarak identifikasyonu yapılır.
Analizi yapılacak gıda numunesi 1:10 oranında dilüe edildikten sonra gerekli seyreltimleri yapılır ve seçilen selektif besiyerine yayma yöntemi ile ekilir.
Çiğ sütlerden genellikle 1/100 ile 1/1.000.000 arasında hazırlanan seri dilüsyonlardan, B. cereus sayısının az olduğu tahmin edilen sıvı gıdalarda doğrudan, katı veya yarı katı gıdalarda ise 1/10 dilüsyonlardan ekim yapılır. Ekim sonrası 35°C’de 24 saat inkübe edilen petriler etüvden çıkarıldıktan sonra 24 saat daha oda sıcaklığında bekletilir. B. cereus analizinde tercih edilen selektif besiyerleri B. cereus 'un lesitinaz aktivitesi ve mannitol fermantasyonu olmak üzere iki tipik reaksiyonunu belirlemek üzere geliştirilmiştir. Bacillus cereus besiyerinde pürüzlü yüzeyi olan ve lesitinaz aktivitesi sebebiyle etrafında presipitasyon zonu bulunan koloniler şeklinde ürer. Kolonilerin renkleri kullanılan besiyerinin özelliğine göre değişkenlik gösterebilir.
İnkubasyon sonunda besiyerinde tespit edilen şüpheli B. cereus kolonilerinden seçilerek, doğrulama testleri için genel bir besiyerine pasaj yapılır.
B. cereus doğrulamasında kullanılan biyokimyasal testler ve bu testlerde görülen reaksiyonlar şöyledir:
Gram reaksiyonu +
Katalaz +
Nitrat redüksiyonu +
Spor oluşumu
Elipsoidal +
Toparlak -
Merkezi +
Terminal veya Subterminal -
Β- hemolizis % SBA Değişken (genellikle pozitif)
Kapsül -
Hareketlilik Değişken (genellikle pozitif)
OF Glikoz F
Karbonhidratlar
Glikoz +
Arabinoz -
Maltoz -
Ksiloz -
Jelatin sıvılaştırma -
İndol -
Lesitinaz +
Simmons sitrat +
Nişasta hidrolizi +
Üreaz Değişken
Voges- Proskauer +
B. cereus aranmasında daha kısa sürede sonuç veren "Bacillus cereus Enterotoksin Test Kiti" önerilmektedir. Bu kit gıdalarda ve kültür filtratlarında B. cereus enterotoksininin pasif lateks aglütinasyon yoluyla belirlenmesi için hazırlanmıştır. Bu teknik bakteri toksinleri gibi çözülebilir antijeni belirleyen bir aglütinasyon tekniğidir.
Bacillus analizlerinizde hazır besiyeri ya da toz besiyeri kullanabilirsiniz.